معرفی
به تناسب شکل گیری این دو تحول بزرگ و پیچیده، عرصههای علمی و آموزش عالی نیز وارد این دو حوزه شده و رشتههای تحصیلی جدیدی را به وجود آورده است. اینکه چطور میتوان زمینههایی را فراهم کرد که فرآیند آغاز شده از ایده، مرحله به مرحله به صورت درونزا طی شده و به یک تحول تجاری بیانجامد، خود به موضوعی مستقل برای بررسی و تحقیق و پس از آن، آموزش تبدیل شد. اینکه چگونه باید با بهرهمندی از علم، فناوری و مهندسی مهمترین چالشهای جهانی امروز از دسترسی به انرژی گرفته تا تغییرات آب و هوایی، و مهمترین روندهای جهانی مانند دیجیتالی شدن را بررسی کرد و راهکار ارائه نمود.
دورههای سیاستگذاری علم و فناوری یکی از منطبقترین دورههای آموزش عالی با دو تحولی هستند که به آن پرداخته شد. این دورهها در سطح کارشناسی ارشد، عمدتا با بهرهگیری از دانشجویانی که دورههای تحصیلی کارشناسی خود را در رشتههای مهندسی و علوم پایه گذراندهاند، آموزشهایی را ارائه میکنند که بتوانند حکمرانی را در عرصه توسعه فناوری و نوآوری تقویت کنند. امروزه سیاستگذاری علم و فناوری به عنوان یک رشته علمی توانسته است جایگاه ویژهای برای خود در محافل دانشگاهی باز نماید، به طوریکه در بسیاری از دانشگاههای برتر دنیا ردپای این رشته به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم دیده میشود. در این میان با توجه به ماهیت تخصصی دانشگاه صنعتی شریف، رشته سیاستگذاری علم و فناوری اهمیتی دوچندان پیدا میکند.
رشته سیاستگذاری علم و فناوری به دنبال حل مسائل واقعی در ارتباط با جامعه، دولت و صنعت با استفاده از سیاستها است. مسائل سیاستی دارای ابعاد مختلفی هستند و باید از یافتههای رشتههای مختلف علمی برای حل آنها استفاده کرد. به بیان دیگر حل یک مسأله سیاستی در هر حوزهای صرفا توسط متخصص آن حوزه امکان پذیر نخواهد بود و این همان مفهوم میانرشتهای بودن این دوره است.
هدف اصلي اين دوره تربیت نیروی انسانی متخصص به منظور تقویت بدنه سیاستگذاری کشور در راستای شناسایی و تحلیل مسائل عمده حوزه علم، فناوری و نوآوری در کشور بر اساس زمینههای تخصصی بیان شده و ارائه راهکارهای مناسب برای فائق آمدن بر مسائل مربوطه است. نظریهپردازی در مورد روشهای سیاستگذاری علم و فناوری، خصوصاً نقش متغیرهای بومی- فرهنگی در سیاستگذاری علم و فناوری از جمله مواردی است که مورد تأکید دوره پیش رو خواهد بود.
پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد رشتهی سیاستگذاری از طریق کنکور رشته مدیریت دولتی و مطابق با قوانین پذیرش نخبگان انجام میپذیرد. هر ساله 20 دانشجو از طریق کنکور وارد این گرایش میشوند. در طول دورهی تحصیل، دانشجویان باید 6 درس اصلی و 2 درس تخصصی و 1 درس اختیاری را بگذرانند. توصیه میشود که دانشجویان پایاننامه (6 واحدی) را به عنوان یک کار پژوهشی مورد توجه جدی قرار دهند. اگرچه این امکان فراهم است تا دانشجویان با جایگزین کردن دو درس اختیاری دیگر به جای پایاننامه (در مجموع 3 درس اختیاری)، دورهی خود را به آموزشمحور تغییر دهند.
مدت زمان معمول برای گذراندن دوره 4 ترم است. اغلب دانشجویان در ترم سوم مشغول کار روی پایاننامه شده و در انتهای ترم چهارم دفاع میکنند. سه سبد تخصصی توسعه، دیجیتال و انرژی با دروس متفاوت برای این رشته تعریف شده است. سبد توسعه روی دروس مرتبط با توسعه و به ویژه توسعه اقتصادی از منظر نوآوری تمرکز دارد، سبد دیجیتال روی دروس مرتبط با اقتصاد دیجیتال و رگولاتوری حکمرانی دیجیتال تمرکز دارد، و سبد انرژی و محیط زیست دروس تخصصی مرتبط با توسعه پایدار، اقتصاد آب، انرژی و محیط زیست را پوشش میدهد. الزامات این سه سبد مشابه یکدیگر بوده و در مدرک اعطایی، با یکدیگر تفاوتی ندارند.